11 Kasım 2013 Pazartesi

Творительный Падеж

Uuzn bir aradan sonra yeni bir yazıyla karşınızdayız. 

Bugün padej 5 i yani Творительный Падеж'i incelemek istiyoruz. ( e iyi madem inceleyelim).

Asıl olarak edatlı padej demek. İnstrumental case diye geçer gavur ingilizinde.

Türkçe'deki "ile" edatının kullanımı bu padejin kullanım alanına girer. Rusça'da bu padejin kullanımı sırasında bilinen ilk basit şey eril ve cinsiyetsiz çekim için kelime sonlarına "ом" ve "ем" ; dişil cins için "ой" ve"ей" eklerinin kullanulması olması. ( eklerini sinemaya götürdüğüm...)

Mesela Anna ile sinemaya gittim demek için( valla gittim lan, bir Kournikava değildi ama Anna da Annaydı hani.) "Вы поедим в кино с Анной"

Burda dikkatimizi ne çekti? Bu "c" eki ne? ( abidik gubidik şeyler haaamına...)

"c" padeş 5 ile kullandığımız kelimeye ile anlamını getiren edat. (bak sen?)

Yalnız püf noktamız bu "c" edatı yalnız ve yalnız canlılarla birlikte kullanııyor. Cansızlarda ise sadece kelime sonlarına getirilen yukarıda bahsettiğimiz ekler yeterli. ( ayrımcılık var abisi, bu ne canlı cansız?)

Творительный Падеж in kullanılım alanı sadece bunla sınırlı değil. Mesela şeftalili ayc tii derken de bu padeji kullanıyoruz.

Yine çoğulunu daha sonra padejlerin çoğul çekimi altında inceleyeceğiz. ( hey yavrum tavıra bak. Koskoca padeji iki paragrafla anlatmış, filolog kesildi başımıza)

Diğer derste görüşmek üzere..



31 Mart 2013 Pazar

Rusça'da padejlere giriş ve Предложный Падеж

Merhabalar. Uzun bir süre oldu. Yeni bir dersle karşınızdayım.

Bugün Rusça'da çoğu kişinin zorlandığı padej konusuna bakıyoruz.

Rusça sondan eklemeli bir dil olması hasebiyle Türkçe'ye benzer. Rusça'da 6 hal vardır.

Именительный Падеж
Yalın Durum
ya da yalın hali
Винительный Падеж
Belirtme Durumu
ya da –i hali
Родительный Падеж
Tamlayan Durumu
ya da –in hali
Дательный Падеж
Yönelme Durumu
ya da –e hali
Творительный Падеж
Araçlı Durum
ya da ile hali
Предложный Падеж
Kalma Durumu
ya da –de hali

Padejlerle önce isim çekilir, daha sonra buna uyan sıfat ve zamirler çekilir.

Sıfat ve zamir çekimlerini daha sonraya bırakıp isim çekimleriyle başlayalım.

Предложный Падеж:

fiile sorulan где? (nerede) sorusuna cevap verir. 

Kamil evde. Ayşe tiyatroda. Kezban üniversitede gibi.

Bu sorunun nasıl sorulduğunu ve cevaplandığını öğrenmeden önce "в" ve "на" edatlarının nasıl kullanıldığını bilmek gerekiyor.

İki edat da ingilizcedeki "in" edatının karşılığı ama kullanımları farklı. Ruslara göre düz bir zeminde nesne duruyorsa "на" ile birşeyin içindeyse "в" edatı kullanılır. 

Örneğin stadyum düz oldugundan "ali stadyumda" derken "на", veli kulüpte derken kulüp içine girilen birşey olduğu için "в" edatını kullanıyoruz.



Şimdi padejin eklerine geçelim.

 Предложный Падеж de eril/dişil kelimelerin ezici cogunlugu  -e ekini alarak biter. 

Öncelikle erilleri inceleyelim.

"Анна в клубе" (Anna kulüpte)--------клуб----->клубе

"Анна на стадионе"( Anna stadyumda)------- стадион------->стадионе

Dişil kelimelerde ise sondaki a harfi atılır yerine  -e gelir

Анна в больнице (Anna hastanede)------->больница-------> больнице 

Анна на улице   ( Anna sokakta)---- улица------->улице   


Şimdi pratik yapmanız gerekiyor. Arkadaşlarınızın, ailenizin nerde olduğunu söyleyerek bunu yapın. Burada olmayan kelimeleri kullanarak yeni kelimeler keşfetmeye devam.

Gelecek ders görüşmek üzere.










23 Ocak 2013 Çarşamba

Rusçada eril dişil nötr ayrımı

Merhabalar.

Diğer dersleri özümsediğinizi varsayarak bu derse geçiyorum. Şayet bu durumda değilseniz tekrar bakmanızı tavsiye ederim.

Rusçada sonu A ile biten kelimeler dişi kelimeler olarak adlandırılırlar. Örnek olarak лампа (lamba), вада(Su), мама (Anne gibi)

Dikkat edilirse Rus bayanların isimlerinin sonu da hep A harfi ile biter.

Ek almamış kelimeler ise genelde eril isimlerdir. O ile biten kelimeler de nötr olarak adlandırılabilabilir.

Zamirler de bu yönden etkilediği kelimeye bakarak değişir. Diğer zamirleri görmeden O zamiri ile temeli atalım. Aşağıda gördüğünüz üç kelime de O zamiridir.

он (On) (Eril)                                            она(Ano) (Dişil)                                          оно( Nötr)
иван                                                            Анна                                                         окно
дом                                                              комната                                                    молоко

Bu gibi ayrımların dışında o ünlü istisnalar da vardır. Örneğin папа kelimesi a ile bitmesine rağmen kelimenin anlamı eril bireyi kastetttiğinden OH ile kullanılır.

ето лампа. она дома ( Bu lamba, o evde)

ето иван. он тут. ( Bu ivan. O burda)

gibi.

Bu kalıpla cümleler konusunda pratik yaparsanız diğer derse hak kazanmış olursunuz.

Basit soru cümleleri ve gösterim kelimeleri

Merhabalar.

Daha önceki dersimizde basit cümleler kurmayı ve soru sormayı öğrenmiştik. Gelin şimdi de cevaplarını verebilelim.

ето вада? (Bu su mu?)
Да, ето вада. (Evet, bu su)
нет, ето сок (Hayır, bu meyve suyu)


Şimdi de size bazı yeni kelimeleri tanıtmak istiyorum. тут(Burda) ve там (orada).  Gelin bunlarla da cümle kuralım.

анна тут .(Anna burada)
анна там.( Anna orada)

Şayet tonlamayı soru sormuş gibi yaparsak;

анна там? ( Anna orada mı?)
анна тут ( Anna burada mı?)

cevaplarını da verelim mi? Elbette verelim. Bunun için o zamirini kullanmayı öğrenmemiz gerekiyor.

Rusçada göreceğimiz erkek, dişi ve çoğul ayrımıyla da ilk bu zamirde tanışmış olacağız.

Bunun için diğer derste Rusçada nasıl bu kelimeleri ayırabileceğimizin mantığını anlatacağım.

Siz de diğer dersi okumadan artık bu cümleler konusunda uzman olmanız gerekiyor.

Sağlıcakla...


Basit cümleler ve cümle vurgusu

Merhabalar tekrardan.

Bu derse başlamadan önce Türkçeyi Kiril alfabesiyle rahat yazabildiğinizi varsayıyorum.

Şimdi de bazı basit cümleleri kullanmayı öğrenelim. Rusça'da cümle vurgusu bir cümlenin soru olup olmadığını belirler.

Örneğin ето(Bu) иван (İvan) cümlesini yeni türkçe öğrenen birisine aynı şekilde söylemek istersek tonumuz da aynı şekilde söyleriz. "Buna  şampuan diyoruz" anlamındaki "bu şampuan" cümlesinin tonu aynen kullanılır. Bu durumda gösterdiğimiz kişinin ivan olduğunu söylüyoruz.

Düşünün ki yıllar sonra karşılaştığınız bir lise arkadaşınız var ama hafiften değişmiş. Onun o olduğunu onaylamak için sorduğumuz  "pelin?" tonlamasının aynısını ivan kısmına vurgu yaparak ето иван cümlesi için yaparsak, bu defa "bu ivan mı?" diye soru sormuş oluruz.

Gelin birkaç kelime ile nesneleri ve insanları tanıtalım.

ето лампа: bu lamba
ето дом: bu ev
ето пелин и серкан: Bu(nlar) pelin ve serkan.

Şu kelimelerle aynı cümleleri kurmanızı istiyorum.

папа(baba), мама(anne), луна(ay), вада( su).

Tonlamayı değiştirip bu sefer sorularını soralım.

Diğer dersimizde görüşmek üzere.

Kelimeler

Cinsiyet ve çoğul formdaki kelimeleri daha sonra ele alacağız. Ondan önce bu bölümde kelimeler için vurgu kısmını ele alacağız. Vurgu onemli bir konu Rusça'da.

Tek heceli kelimelerde Türkçede sesli harflere karşılık gelen sesin üzerinde vurgu olur. Bir sesin üzerinde vurgu olması o sesin diğerlerinden daha uzun okunduğunu gösterir.

он(O)(on)
там(Orada)
дом(ev) gibi kelimeler bu konuda örnek.

İki sesli harflerin bazılarında ilk hece bazılarında ise ikinci hecede vurgu olur.

Denildiği gibi rusça yazımlarda vurgu işaretine göre okuma yapabilirsiniz. Vurgu işaretinin getirdiği bazı değişiklikler de var.

Örneğin bir kelimenin içinde O harfi birden çok şekilde barınıyorsa vurgulu O dışında diğer O lar a şeklinde okunur.

Örnek olarak

фото (Fotoğraf) kelimesinde 2 adet o var. Burda -yazma imkanım yok ama metinlerde göreceksiniz- vurgu işareti ilk O nun üzerinde. Öyleyse kelime "foto" şeklinde değil "foota" şeklinde okunur.



Kiril alfabesi

Merhabalar bu yazı dizimizde birlikte Rusça öğreneceğiz.

Önceden bilinmesi gereken bazı noktalarımız var. Bunları bilmek daha sonrası için kolaylık oluşturacaktır. Rusça bazı istisnalar dışında okunduğu gibi yazılır. Alfabeyi söktükten sonra bu istisna kelimeleri çok tekrarlaya tekrarlaya ezberlemek zorunda kalacağız.

İstisnalar sadece burda değil, dilin her yanına yayılmış durumdadır. Bu açıdan Rusça özen gösterilmesi gereken bir dildir.



Alfabemiz bu. Okunuşları konusunda Türkçeden farklı söylenmesi gereken bazı harfler var. Öncelikle bu harfler yanına b gelmeden hep (en azından türkçedeki gibi) kalın okunurlar. Örneğin л hafi "kalas" kelimesindeki l gibi okunur." kelime" kelimesindeki l gibi ancak yanına bir b geldiği zaman olur.

T harfi Türkçedeki t gibi değil, d ye yakın okunur." ш" harfi ş nin hafiften yandan yemişidir. Normal ş yi söyler gibi söylenir ancak dil iki ön dişin kökü cizvarına götürülürse en yakın sesi elde edebilirsiniz. Bunun aksine "щ"  harfi normal ş gibi okunur.

ы harfi ise "ıy" diye okunur.

Bizde e sesine karşılık gelen harf ise e değil э harfidir.